[:ru]
[:tj]Ҳамасола дар Тоҷикистон Рӯзи байналмилалии муҳоҷир бо тантана ҷашн гирифта мешавад.
Бояд гуфт, ки оғоз аз моҳи ноябр бахшида ба ин ҷашн дар аксари шаҳру ноҳияҳо аз ҷониби Раёсатҳои Хадамоти муҳоҷирати Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вилоятҳои Суғду Хатлон ва ВМКБ, инчунин дастгоҳи марказии Хадамоти муҳоҷират дар ҳамкорӣ бо дигар мақомоту ташкилотҳои байналмилалӣ чорабиниҳои гуногун дар самти ташвиқоту тарғибот доир карда мешаванд.
Қобили зикр аст, ки аз соли 2000 то ин ҷониб бо ташаббуси Ассамблеяи генералии СММ, ки 18 декабр ҳамчун Рӯзи байналмилалии муҳоҷир ҷашн гирифта мешавад. Дар ин рӯз соли 1990 Ассамблеяи генералии СММ Конвенсияи байналмилалиро оид ба ҳифзи ҳуқуқи муҳоҷирони меҳнатӣ ва оилаҳои онҳо қабул намуд.
Муҳоҷират ва зуҳуроти муҳоҷирӣ ҳанӯз аз давраҳои қадим ба вуҷуд омада, дар асрҳои миёна одамон бинобар касалии вабо ва қашшоқӣ аз як ҷой ба ҷои дигар муҳоҷират мекарданд. Аз ҳамон давра одамон кӯшиш мекарданд, ки барои беҳтар намудани шароити зисти худ заминҳои киштбоб, инчунин наздик ба об ва ҷои шикорро дарёфт намоянд. Маҳз бо шарофати муҳоҷирати мардум кашфиёти географӣ ва шаҳру деҳаҳои нав ба вуҷуд омаданд. Имрӯз муҳоҷират як раванди муҳим гаштаасту қариб ҳамаи мамлакатҳои ҷаҳон муҳоҷиронро қабул мекунанд ё баръакс, интиқол медиҳанд. Ҳар давлат дар ҳар давру замон ҳодисаи муҳоҷиратро ба таври гуногун гузаронидааст.
Маълум аст, ки муҳоҷирати меҳнатӣ ин як роҳи ворид намудани маблағ ба буҷаи оила буда, аз ҳисоби кор дар хориҷа муҳоҷир маблағ ба даст меоварад ва вазъи оилавии худро беҳтар мекунад, хона, мошин ва бевосита кулли лавозимоти моддии оиларо таъмин менамояд, инчунин фарзандонашро мехононаду маросими тӯйи онҳоро ба ҷо меорад.
Зикр намудан бамаврид аст, ки бо роҳи муҳоҷират ҷараёни ҷаҳонишавии давлат низ суръат мегирад. Аз ҳисоботи Созмони Миллали Муттаҳид бармеояд, ки муҳоҷирати меҳнатӣ барои таъмину тақсимшавии мутаносибан баробари қувваи корӣ дар тамоми ҷаҳон кумак намуда, аз ҳисоби мубодилаи малака ва касбу кор барои пешбурди ҷараёни рушди истеҳсолоти инноватсионӣ мусоидат мекунад. Яъне, муҳоҷирон ба давлатҳои пешрафтаву мутараққӣ ба кор рафта, дар ҷараёни кор технологияҳои навро аз худ мекунанд.
Бояд гуфт, ки дар замони кунунӣ муҳоҷирати меҳнатӣ ба мушкилоти куллии ҷаҳони мутараққӣ мубаддал шудааст. Шумораи муҳоҷирони меҳнатӣ дар панҷоҳ соли охир аз 60 то ба 215 миллион нафар афзуда, дар асоси пешбиниҳои СММ то соли 2050 шумораи муҳоҷирони меҳнатӣ дар ҷаҳон ба 405 миллион нафар хоҳад расид.
Таҳлилгарони созмонҳои байналмилалии меҳнат ва муҳоҷират таъкид кардаанд, ки истифодаи самараноки муҳоҷирати меҳнатӣ ҳам ба кишвари қабулкунанда ва ҳам ба давлати интиқолдиҳандаи он манфиати калони иқтисодӣ меорад. Бинобар ин мо муҳоҷирати меҳнатиро чун як падидаи маъмули замона бояд дарк ва қабул намоем.
Бояд қайд намуд, ки муҳоҷирати имрӯзаро асосан ба оғози солҳои 90-уми қарни ХХ рабт додан дуруст аст, зеро мавҷи муҳоҷирати меҳнатии тоҷик маҳз ҳамин солҳо оғоз гардида, тадриҷан доман паҳн кард, ки сабабҳои он дар аввал, нобасомонӣ, иқтисоди касод ва аз кор баромадани корхонаҳои саноативу маишӣ, яъне паст гаштани сатҳи зиндагӣ буданд.
Зикр кардан ба маврид аст, ки муҳоҷират ба Россия ва Қазоқистон бо назардошти манфиати бештар доштан ба раванди болоравии сатҳи зиндагии мардум ва иқтисоди миллӣ, пас аз ором шудани вазъ дар Тоҷикистон ва тадриҷан фаъол шудану бунёд гардидани корхонаҳои хурду калон ва бад ин васила рушд ёфтани иқтисоди миллӣ, сол то сол бештар гардида, ба анъана табдил ёфт.
Мо, ки ҳама дар як давраи бузург зиндагонӣ мекардем, то ҳол дар шуури мардум аз он замон таассурот боқӣ мондааст ва Федератсияи Россия низ яке аз муҳимтарин шарикони стратегии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шумор меравад. Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки бо зиёд шудани муҳоҷирати меҳнатӣ раванди болоравии сатҳи зиндагии аҳолӣ ба таври назаррас густариш ёфта, ҳатто симои шаҳру деҳот бо бунёди корхонаву марказҳои хизматрасонӣ ва манзилҳои бо тарзи муосир сохташуда таъсири мусбат мерасонад.
Анвар ЮСУПОВ[:]
